Komunikacja w konflikcie w świetle analizy transakcyjnej I

Jednym z głównych czynników wpływających na naszą komunikację jest nasz tryb rodzica, dziecka i dorosłego. Każdy z nich stanowi kolejny zapis naszej osobowości i zawiera różne głosy. Podczas konfliktu oczywiście pozostają w działaniu, by wpływać na naszą komunikację.

Głównym czynnikiem powstawania konfliktów są trudności, jakie ludzie mają w komunikacji. Proces mediacji nie jest procesem, który zmienia pomysły czy żądania ludzi. Wręcz przeciwnie, jest to proces, który obejmuje etapy zrozumienia wzajemnych żądań i znalezienia wspólnej płaszczyzny porozumienia. Pokazuje to, że to nie pomysły ludzi są przyczyną konfliktu, ale trudności, jakie mają oni w komunikacji. W tej serii blogów przyjrzymy się funkcjonowaniu procesu poznawczego ludzi

Dotychczas przeprowadzono wiele badań nad mechanizmem funkcji poznawczych w mózgu. Dr Wilder Penfield przeprowadził jedne z najbardziej kompleksowych badań w tej dziedzinie. W ramach tych badań Penfield stwierdził, że mózg jest jak magnetofon, stale nagrywa i w ten sposób powstają wspomnienia. Nagranie to zawiera nie tylko sceny wydarzeń, ale także emocje. Emocje są integralną częścią wspomnień.ses od dzieciństwa i jego refleksje na temat procesu mediacji.

Eric Berne, twórca teorii Analizy Transakcyjnej, wprowadził trzy pojęcia: rodzic, dorosły i dziecko. Według teorii te trzy tryby są obecne w każdej osobie i pojawiają się w różnych momentach. Pierwszy tryb, rodzica, kształtuje się w pierwszych 5 latach życia człowieka. W tym okresie dziecko rejestruje osobę, którą identyfikuje jako rodzica, taką jaka jest, bez żadnych zmian. W tym okresie dziecko, któremu brakuje zdolności postrzegania i analizowania zdarzeń, rejestruje wszystko, co widzi, nie dokonując oceny prawda-zło. Na przykład, jeśli w rodzinie pojawi się konflikt, zostanie on zarejestrowany takim, jakim jest, a dziecko nie będzie w stanie zakwestionować przyczyn leżących u jego podstaw i dojść do jakichkolwiek wniosków. Te zapisy są ostateczne, nie można ich wymazać ani zmienić. Ponadto, jeśli to, co mówią rodzice i to, co robią, nie jest spójne, spowoduje to dezorientację u dziecka. Dotyczy to między innymi poprawnych zachowań jednego z rodziców i nierealizowania ich przez drugiego. Może to prowadzić do powstania sprzecznej, niespójnej i lękliwej osobowości w późniejszym okresie życia.

W tym samym czasie, gdy kształtuje się tryb rodzica, dokonuje się drugi zapis w trybie dziecka. Zapis ten nie jest zapisem świata zewnętrznego, w którym dziecko żyje, ale jego świata wewnętrznego. Reakcje świata emocjonalnego na przeżywane przez niego wydarzenia stanowią przedmiot zapisu. W początkowym okresie pięcioletnim dziecko nie posiada umiejętności wyrażania siebie słowami. W tym procesie wszystkie jego reakcje odbywają się za pośrednictwem emocji. Nawet gdy zaczyna mówić, w pierwszych pięciu latach życia nie wie, jak powinno zareagować w jakiej sytuacji.

Ostatnim trybem jest tryb dorosły. Okres ten rozpoczyna się zwykle po dziesiątym miesiącu od urodzenia dziecka. W ciągu pierwszych dziesięciu miesięcy dziecko ma tylko pojęcia rodzica i dziecka. Jego reakcje w tym okresie są reakcjami nieświadomymi. Od dziesiątego miesiąca zaczyna się rozwijać zdolność do analizy. Od tego momentu, choć dziecko ma trudności z wyrażaniem siebie, jego reakcje będą reakcjami świadomymi. Tryb dorosły analizuje i wydaje osąd na temat innych trybów rodzica i dziecka. W wyniku tej oceny, na przykład, nawet jeśli zostanie stwierdzone, że dane trybu rodzica są błędne, dane te będą nadal istnieć. Oceny dokonywane przez osobę za pośrednictwem trybu dorosłego nie mogą zapewnić usunięcia lub zmiany istniejących danych.

Wszystkie te trzy sytuacje pojawiają się w pewnych momentach życia człowieka. Proces mediacji jest jednym z takich obszarów. W kolejnym wpisie na blogu przeanalizujemy, jak te sytuacje pojawiają się w procesie mediacji i poszukamy rozwiązań pozwalających na przezwyciężenie problemów komunikacyjnych.

Harris, A. Thomas, "I'm OK, You're OK", 1967 s. 29-68.